کامل‌ترین مصداق برای تعریف هویت فرهنگی جهاددانشگاهی، کلام مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) است که فرمودند: «جهاددانشگاهی در اساس یک دستگاه معنوی، فرهنگی و اخلاقی است».
فعالیتهای فرهنگی از ابتدای شکل‌گیری جهاددانشگاهی، بخشی اساسی و لاینفک از فعالیتهای این نهاد را به خود اختصاص داده است. مشخصه مهم فعالیتهای جهاددانشگاهی در این حوزه، تکیه و توجه به حضور و مشارکت دانشجویان در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های فرهنگی بوده که حاصل آن، طراحی و اجرای برنامه های مختلف فرهنگی در قالب نشست ها، کارگاه ها، گردهمایی ها، اردوها و... و شاخص ترین آن همایش سراسری آسیب های پنهان می باشد.
تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی، برنامه‌ریزی فرهنگی و تربیتی و ایجاد آمادگی فکری و مکتبی در قشر جوان، به خصوص دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان، به منظور مقابله با غرب‌زدگی و انحرافات فرهنگی در چارچوب سیاست‌های فرهنگی کشور، رویکرد اساسی جهاددانشگاهی در حوزه فرهنگی است.
از جمله اهم برنامه‌های فرهنگی این نهاد، اجرای طرح هفت شهر شایستگی است که اشاره به منظومه رویدادهای دانش بنیان فرهنگی دارد و با هدف تحقق الگوی فارغ التحصیل شایسته در نظام آموزش عالی کشور راه‌اندازی گردیده است.
فعالیت های فرهنگی از ابتدای شکل گیری جهاددانشگاهی، بخشی اساسی و لاینفک از فعالیت های این نهاد را به خود اختصاص داده است. مشخصه اساسی فعالیت های معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی، تکیه و توجه به حضور و مشارکت دانشجویان در برنامه ریزی و اجرای برنامه های فرهنگی بوده که حاصل ان، طراحی و ابداع ده ها برنامه فرهنگی و جشنواره سراسری است.
مراکز، سازمانها و واحد های تابعه معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی:
1- سازمان فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان کشور:
ترویج فرهنگ و اندیشه قرآنی ضرورتی است که جهاددانشگاهی از ابتدای تأسیس در قالب‌های مختلف دنبال کرده و سرانجام در سال 1380 با تأسیس سازمان فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان کشور(iska.ir) در سطحی عالی به فعالیتهای چند بُعدی در حوزه‌ی قرآن پرداخته است. تشویق دانشگاهیان به تفکّر و تدبّر در مفاهیم قرآنی و تبیین و ترویج سیره‌ی عملی و اسوه‌ها و الگوهای دینی از اهداف این سازمان است که با ارائه‌ی آموزش‌های تخصصی و ترویجی، تبادل اندیشه‌ها و افکار در زمینه‌های دینی و سیاسی، اطلاع‌رسانی و فعالیت گسترده رسانه‌ای در حوزه فعالیتهای قرآنی و اجرای برنامه‌های ملی و بین‌المللی تحقق می‌یابد.
2ـ سازمان انتشارات جهاددانشگاهی:
هدف از تأسیس این سازمان، تمرکز در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی، ایجاد هماهنگی و وحدت رویه، انجام فعالیتهای تولیدیِ ترویجی، تبلیغی و کمک آموزشی در خصوص فرهنگ مکتوب با تأکید بر آثار دانشگاهی، انضباط تشکیلاتی و نیز افزایش بهره‌وری فعالیتهای انتشاراتی جهاددانشگاهی است.
جهاددانشگاهی، فعالیتهای گسترده ی خود را در عرصه‌ی کتاب و کتابخوانی، در بخش‌ها و زمینه‌های متعدد و در قالب طرح‌های منطقه‌ای و سراسری ساماندهی کرده است. اجرای بخش اساسیِ طرح های کتاب و کتابخوانی در هفته‌ی کتاب جمهوری اسلامی ایران، برگزاری میزگردهای نقد و بررسی کتاب، برپایی جشن کتاب، ایجاد کانون برگزیدگان جشنواره‌های سازمان انتشارات، برپایی نمایشگاه های کتاب و انتخاب پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های برتر دانشجویی (15 دوره) و کتاب سال دانشجویی (21 دوره) در قالب دو جشنواره‌ی ملی، از مهم‌ترین طرح‌های مربوط به کتاب و کتابخوانی در حوزه‌ی فرهنگی است.
سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در سال 1393 به عنوان ناشر برتر کشور در حوزه ی نشر کتب دانشگاهی برگزیده شده است و هم‌اکنون دارای 30 شعبه در سراسر کشور می‌باشد و تاکنون بیش از 5500 عنوان کتاب را منتشر کرده است.
شعبه سازمان انتشارات استان کردستان نیز در همین راستا در سال 1390 فعالیت خود را در سطح استان آغاز کرد و تاکنون بیش از 30 جلد کتاب چاپ و یا در شرف چاپ دارد.
3ـ سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی:
سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، تشکیلاتی است وابسته به معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی که در سال 1377 به منظور ساماندهی مطلوب و توسعه (ارتقا)مشارکت دانشجویان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور در زمینه های اجتماعی، سیاسی، علمی، صنفی و فوق برنامه و در جهت تحقق استراتژی برنامه اول توسعه‌ی جهاددانشگاهی مبنی بر «تأکید بر تقویت فرهنگ و ارزشهای اسلامی در جامعه و به خصوص در نسل جوان و دانشجویان دانشگاهها» تأسیس گردیده است.
شعبه استانی این سازمان از سال 1392 فعالیت خود با انجام برنامه های مختلف که بارزترین آن برگزاری مسابقات ملی مناظره دانشجویی، «نشان خواجه نصیرالدین طوسی» را آغاز کرده است.
همچنین سازمان دانشجویان در ادامه مسیر خود و با توجه به طرح جامع «هفت شهر شایستگی» معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی، فعالیتهای خود را در سه محور ادامه خواهد داد:
حوزه رشد فردی: با رویکرد آفرینشهای دانشجویی و تقویت توانمندیهای فردی دانشجویان
حوزه اخلاق و تعهدات اجتماعی:با رویکرد ویژه در زمینه فعالیتهای اجتماعی دانشجویی در عرصههای «محرومیتزدایی» و «محیط زیست»
حوزه اشتغال دانش بنیان:با رویکرد توانمندسازی دانشجویان در عرصههای علمی و تخصصی و یاری‌رسانی به تجاریسازی تحقیقات و نوآوریهای دانشجویی
4ـ مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران:
مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران تشکیلاتی وابسته به جهاددانشگاهی است که به منظور برداشتن گام‌های مؤثر در جهت توسعه‌ی گردشگری کشور و در راستای توسعه‌ی پایدار این صنعت و ارتقای فرهنگ گردشگری در نسل جوان و دانشگاهی جامعه، تأسیس گردید. فعالیتهای شاخص این مرکز در محورهای فرهنگی، علمی ـ پژوهشی و آموزشی به شرح ذیل است:
* گردش‌های علمی ـ فرهنگی از جمله برگزاری اردوهای طرح ملی «ایران، مرز پرگهر»
* همایش‌ها و نشست‌های تخصصیدر مورد جاذبه‌های گردشگری ایران و ...
* پژوهش و طرح‌های مطالعاتی گردشگری
* اطلاع‌رسانی و تبلیغات
*آموزش: از جمله برنامه‌ریزی جهت اجرای دوره‌های کوتاه مدت آموزش میراث فرهنگی و گردشگری و برگزاری پنج دوره کد اخلاق جهانی جهانگردی.
5ـ مؤسسه ی صندوق قرض‌الحسنه دانشجویان ایران (ISFA):
صندوق قرض‌الحسنه دانشجویان ایران یکی از مؤسسات وابسته به معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی است که در سال 1377 برای احیاء فرهنگ قرآنی و الهی نیکوکاری و نوع دوستی در جامعه‌ی دانشگاهی تشکیل و در راستای اهداف عالیه حمایت از پویندگان عرصههای دانش و پژوهش در این نهاد انقلابی فعالیت می‌کند.
اعطای وام‌های کمک هزینه تحصیلی، وام ازدواج، کمک به نشر کتاب و تأمین کننده امور معیشتی دانشجویان بوده تا در جریان تحصیل با آسایش فکری و پویایی اندیشه به تولید علم بپردازند.
توسعه و گسترش جریان مولد و پاک قرض‌الحسنه در سراسر کشور موجب خودباوری و تقویت روحیه مشارکت مردمی دانشگاهیان در امور خیریه بوده و در ترغیب وجدان های پاک و بیدار خیّرین برای ورود به عرصه‌ی گسترده‌تر موقوفات علمی مؤثر خواهد بود.
شعبه استانی این موسسه در سال 1390 فعالیت خود را آغاز و تاکنون به بیش از 120 دانشجو وام در قالب های مختلف اعطا گردیده است.
6ـ مرکز فرهنگی ـ دانشجویی امام و انقلاب اسلامی:
مرکز فرهنگی ـ دانشجویی امام و انقلاب اسلامی جهاددانشگاهی از سال 1383 راه‌اندازی گردید. هدف از تأسیس این مرکز آشنا نمودن نسل جوان دانشگاهی با زندگی پربرکت و مبارزات و مجاهدت‌های حضرت امام(ره)، تبیین آرمان‌ها و اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر بهره‌گیری از ابزارهای هنری و فرهنگی، بالابردن مشارکت دانشگاهیان در ترویج اندیشه های امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری و مبانی انقلاب اسلامی، تبیین همراهی تاریخی جنبش دانشجویی با حضرت امام و نقش آن در پیروزی انقلاب اسلامی، بسترسازی فرهنگی و فراهم سازی انس بیشتر دانشگاهیان با آثار و تألیفات امام راحل، بکارگیری و بهره‌مندی از جامعه ی جوان دانشگاهی در طرح ها و فعالیت‌ها و پژوهش در ابعاد مختلف سیره‌ی نظری و عملی امام(ره) و مقام معظم رهبری، روزآمد کردن اندیشه‌های امام(ره) و پاسخ به نیازهای دانشجویان و دانشگاهیان باتوجه به عنصر زمان و مکان، تعامل با مراکز و شخصیت‌های دانشگاهی و صاحبنظران داخلی و خارجی در ترویج افکار و اندیشه های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، ارتباط با دانشجویان خارج از کشور به منظور آشنا نمودن آنها با اندیشه ها، تألیفات و الگوهای رفتاری حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب می باشد.
فعالیت های این مرکز در سطح استان در راستای ایجاد گفتمان امام(ره) در قالب همایش ها، نشست ها و گردهمایی بوده، ضمن اینکه ایجاد کتابخانه تخصصی آثار امام (ره) در سطح دانشگاه های استان از برنامه های آتی شعبه استانی این مرکز است.
7ـ مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا):
مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) وابسته به معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی براساس اهداف علمی و فرهنگی مصرح در اساسنامه جهاددانشگاهی، در راستای توسعه ی علمی و تحقیقاتی کشور و با قصد رفع نیاز سازمانها و نهادهای مختلف در سال 1380 تأسیس و طی این مدت به کمک اساتید دانشگاهی، پژوهشگران زبده در حوزههای گوناگون، کادر مجرب و چابک، 30 شعبه فعال در سراسر کشور و حدود 1000نفر پرسشگر، با رعایت معیارهای دقیق فنی و استانداردهای جهانی، ضمن اشتغالزایی در گستره وسیع، در اجرای حدود 2200 طرح تحقیقاتی در حوزه ی افکارسنجی و پیمایشی قابل کاربست به سفارش کارفرمایان در حوزههای مختلف دینی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و نیز حوزههای جدید میانرشتهای، دانشگاه پژوهی و فرهنگ پژوهی، در کوتاهترین زمان ممکن و با کیفیت مناسب موفق شده است و اینک به عنوان قطب، پیشرو و امین نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شناخته می‌شود.
از آنجا که اجرای طرح‌های نظرسنجی و تهیه دادههای متقن و قابل اتکاء برای سازمانها و نهادها از اهمیت بسزایی برخوردار است، این مرکز به عنوان مجموعهای تأثیرگذار در فرآیند تصمیمگیری برای مدیران ارشد نظام با به‌کارگیری تمامی تجربههای تخصصی سیزده ساله خود و کسب تجربیات گوناگون اجرایی و دانش نظری است. در حال حاضر ایسپا مرجع مناسبی برای تولید دادههای دست اول با رعایت اصل امانت‌داری و صیانت از یافتههای محرمانه و ارزشمند جهت ارائه به تصمیمگیران و سیاستگذاران می باشد.
شعبه استانی مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران(ایسپا) از سال 1386 فعالیت خود را آغاز و تاکنون ده ها عنوان طرح ملی و استانی را به انجام رسانده است.
8- خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا):
خبرگزاری بین‌المللی قرآن، به عنوان تنها خبرگزاری تخصصی قرآنی جهان، از آبان ماه سال 1382، با نشانی اینترنتی: www.iqna.ir راه اندازی شده است.
این خبرگزاری با دو رویکرد کلی «رویداد محوری» و «سوژه محوری» به تولید و انعکاس اخبار قرآنی از سراسر جهان می پردازد.
شعبه استانی کردستان نیز با هدف انتشار اخبار قرآنی و دینی در سال 1385 فعالیت خود را آغاز کرد.
9- خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا):
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) تنها خبرگزاری با هویت دانشجویی و نخستین خبرگزاری غیردولتی ایران پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی محسوب می شود.
خبرگزاری دانشجویان ایران با بهره‌گیری از سرمایه اندیشه، صداقت و با تکیه بر توان، خلاقیت و نوآوری جوانان دانشجو در 16 آذر 1378 با اظهار لطف مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)که خطاب به ایسنا فرمودند: "اخبار خوب، مفید و امیدبخش مخابره کنید." با هدف اطلاع‌رسانی صحیح، به هنگام و همه‌جانبه، هم‌زمان با "روز دانشجو" به صورت رسمی به عرصه اطلاع‌رسانی کشور گام نهاد.
رسالت اصلی این رسانه از بدو تاسیس تا کنون مشارکت نقش دانشگاهیان در توسعه‌ی فضای رسانه‌ای کشور و ارتقای آگاهی‌های علمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و صنفی با نگاهی دانشگاهی و دانشجویی و شکل دادن حلقه واسط بین مسئولان، نخبگان و مردم بوده است. یکی از ویژگی‌های بارز ایسنا این است که عمده خبرنگاران متعهد و پرتلاش آن دانشجو هستند.
در حال حاضر روزانه بیش از 1300 خبر در سایت دفتر مرکزی و 30 نمایندگی خبری ایسنا در سراسر کشور در قالب ادارات خبری سیاسی، بین‌الملل، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و هنری، علمی، ورزشی، عکس و شهرستان ها به مخاطبان ارائه می‌شود.
خبرگزاری دانشجویان ایران در گذر سال‌ها، با تکیه بر اعتماد مخاطبان و رعایت اخلاق حرفه‌ای توانسته است بالاترین ضریب نفوذ خبری را در روزنامه‌های کشور به خود اختصاص دهد.
همچنین ایسنا در کشورهای مختلف، رابطین خبری دارد که اخبار روز جهان را برای این خبرگزاری تهیه و ارسال می‌کنند.
اهداف، سیاست‌ها و اولویت‌های خبرگزاری دانشجویان ایران: نگاه تحلیلی و آسیب‌شناسانه به مسائل ایران و جهان، بازتاب واقعی اخبار ، سرعت و دقت در انتشار اخبار، توجه به مخاطب و ایجاد اعتماد پایدار بین رسانه و مخاطب، صداقت و امانت‌داری در انتشار اخبار، پرهیز از ایجاد تنش‌‌های آسیب‌زا در افکار عمومی، تلاش در جهت ایجاد روحیه امیدواری واقع‌نگر در جامعه، بازنمایی همه‌جانبه و بی‌طرفانه اندیشه‌ها و افکار در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران