به گزارش روابط عمومی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، سیدرضا حجازی، مدرس کارگاه «کسب و کارهای نوپای اسلامی» که از صبح امروز، شنبه ۲۹ دی‌ماه، به همت مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی در سالن اجتماعات سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور در حال برگزاری است، اظهار کرد: در ابتدا مقدمه‌ای را درباره کسب و کارهای نوپا یا همان استارتآپها و کارآفرینی صحبت میکنیم؛ استارت آپ، یک دوران گذار است. منظور از دوران گذار، زمانی است که هنوز کسب و کاری راه‌اندازی نکرده‌ایم تا زمانی که به تحقق کسب و کار می‌رسیم.
وی ادامه داد: نگاه دیگر در مورد استارت‌آپ، اشاره به خروجی دارد. این همان زمانی است که ما دارای یک کسب و کار هستیم. صفت دیگر برای استارت آپ، اسلامی بودن آن است اما پرسش این است که منظور از استارت آپ اسلامی چیست؟ در اینجا در مورد استارت‌آپ‌هایی صحبت میکنیم که در بازار اسلامی فعالیت دارند.
این کارشناس کسب و کارهای نوپا اظهار کرد: امروزه بازار حلال بازاری چندصد میلیاردی در سراسر جهان است. در ادامه بررسی میکنیم که فرصت‌های ایجاد کسب و کارهای نوپا در بازار اسلامی کدامند. کار استارت‌آپ با یک فرضیه شروع می‌شود، بنابراین اگر در این کارگاه بتوانیم به یک فرضیه برسیم، به هدف اول خود یعنی انتخاب یک فرصت برای راه‌اندازی کسب و کار نوپا دست پیدا کرده‌ایم.
استاد دانشگاه تهران در ادامه در پاسخ به این پرسش که با چه ویژگی‌هایی فرآیند راه‌اندازی کسب و کار، اسلامی محسوب می‌شود؟ بیان کرد: ابتدا تعریفی از کارآفرینی ارائه می‌دهم. در یک تعریف جامع، کارآفرینی به فرآیند شناسایی و بهره‌برداری از فرصت به منظور ایجاد ارزش برای جامعه تعریف شده است، بنابراین کارآفرینی دارای دو بخش شناسایی فرصت و بهره‌برداری از فرصت است.
حجازی اظهار کرد: مرحله اول عمدتاً ادراکی است. در اینجا درک میکنیم که بین یک محصول و خدمت و یک بازار، اتصال و ارتباطی وجود دارد. این همان مرحله شناسایی فرصت است؛ مرحله بعد دنبال کردن فرصت است. در این زمینه باید منابع و سرمایه‌ای داشته باشیم و تیمی برای موفقیت فعالیت خود تشخیص دهیم.
معاون دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران ادامه داد: وقتی در مورد کسب‌و‌کار اسلامی صحبت میکنیم، هدف ما شناسایی یک نیاز در جامعه اسلامی و ارائه راه‌حلی مبتنی بر قواعد شریعت است. این همان فرصت استارت‌آپی اسلامی است تا خدمتی را مبتنی بر قواعد شریعت ارائه دهیم.
وی در ادامه به بررسی موضوع نیاز پرداخت و گفت: انسان‌ها در طول زمان نیازهای کم و بیش یکسانی داشته‌اند یا با مسائل مشابهی مواجه بوده‌اند اما راه‌حل‌های مختلفی به کار گرفته‌اند از جمله این نیازها، نیاز به خوراک، بقا، تعلق، حقیقت‌جویی، پرستش و ... بوده است. دو شرط موفقیت، شناخت نیاز و خودشناسی است؛ اگر نیازها را به خوبی شناسایی نکنیم قطعا استارت‌آپ موفقی را شناسایی نخواهیم کرد.
این کارشناس کسب و کارهای نوپا یادآور شد. باید ویژگی‌ها و قابلیت‌های خود را شناخته و بر توانمندی‌های خود تکیه کنیم، در غیر اینصورت حتی توانایی تشکیل یک تیم را هم نداریم. نباید وارد عرصه‌هایی شویم که توان پاسخگویی به آنها را نداریم؛ فرضیه ما باید مبتنی بر نیازی که آن را به خوبی شناخته‌ایم شکل بگیرد. کارآفرینان انسان‌هایی مثبت‌اندیش هستند و از کار خسته نمی‌شوند و این انرژی از درون انسان می‌جوشد.
حجازی با بیان اینکه کارآفرین به دنبال مقصر جلوه دادن دیگران و دولت یا بدشانسی نیست، اظهار کرد: کارآفرین معتقد است که باید خودم سرنوشتم را در اختیار بگیرم. اگر بخواهیم براساس قواعد اسلامی به رفع نیازهای طبیعی و غریزی اقدام کنیم، برای مثال می‌توانیم غذای حلال را تأمین کرده یا درمان از طریق طب اسلامی را در دستور کار قرار دهیم.
وی در ادامه به معرفی فضای فرصت و نقش فناوری در ایجاد راه حل پرداخت و گفت: سه محور عمود بر هم شامل فناوری، محصول و بازار، همه فرصت‌های کارآفرینانه ممکن را تصویر می‌کنند. نقطه آغازین استارت آپ، ایده یک محصول یا خدمت مبتنی بر فناوری برای رفع یک نیاز است. در استارت آپ، گروهی از افراد به دنبال یادگیری برای رفع یک نیاز یا حل یک مسئله از طریق یک راه حل جدید هستند که اغلب فناورانه است تا از این طریق بتوانند کسب ارزش کنند.
معاون دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران تاکید کرد: در تعریفی دیگر، استارت‌آپ، سازمانی موقتی است که می‌خواهد یاد بگیرد چگونه یک مدل کسب‌و‌کار گسترش‌پذیر و تکرارپذیر ایجاد کند. در این تعریف، استارت‌آپ موقتی و هدف آن یادگیری است و منطق درآمد‌زایی آن مدل کسب‌و‌کار است. همچنین گسترش‌پذیری و تکرارپذیری دیگر ویژگی‌های آن است.
وی در ادامه درباره استارت آپ‌های اسلامی گفت: گزارش سالانه بازار جهان اسلام نشان می‌دهد استارت آپ‌هایی که در بازار اسلامی فعالیت می‌کنند در سه دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول در بازار محصولات حلال است که شامل سه بخش غذای حلال، محصولات دارویی حلال و محصولات آرایشی و بهداشتی حلال است. دسته دوم، بازار مالی اسلامی شامل بازار تأمین مالی اسلامی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر و بانکداری اسلامی است. دسته سوم نیز استارت آپ‌های فعال در بازار سبک زندگی حلال است که سه بخش شامل «مسافرت حلال»، «پوشاک و مد حلال» و «سرگرمی و رسانه حلال» را داراست.
حجازی افزود: در کشورمان قابلیت‌هایی برای پاسخگویی به این نیازها داریم اما چون از توانایی‌های خودمان به خوبی استفاده نمی‌کنیم، در نتیجه استارت‌آپ‌هایی برای تولید محصولات حلال در آمریکا و کشورهای اروپایی شکل گرفته تا نیازهای بازار جهان اسلام را برطرف کنند.
این کارشناس استارت آپ و کسب و کارهای نوپا بیان کرد: شاخص اقتصاد اسلامی جهانی، یک تصویر به دست می‌دهد که کدام کشورها بهترین جایگاه در استفاده از بازار اسلامی دارند که متاسفانه ایران جایگاه مناسبی در این زمینه ندارد.
وی ادامه داد: بیشترین استارتآپها و شرکت‌ها در بخش اقتصاد اسلامی فعال هستند. همچنین تعدادی برند که به تولید غذای حلال مشغول هستند سهم زیادی از بازار اسلامی دارند. در بازار مالی اسلامی، صکوک یکی از ابزارهایی است که جای چک و اوراق قرضه را می گیرد. همچنین پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری اسلامی توسط برخی استارت آپ‌ها در حال گسترش است.