بخشی ازاین مشکل، احتمالا ناشی از نبود تمرین گفت و گو در بستر نظام آموزشی از مهد کودک تا دانشگاه است که در آن، نظام آموزشی «بانکی» و نه «گفت و شنودی» حاکم است که در آن مربی، آموزگار، دبیر و استاد همه متکلم وحده و طالب اطاعت هستند و از چهار پایه : بینش، اطلاعات، مهارت و طرح پرسش، عمدتاً بر انبوه اطلاعات و آن هم تا فصل امتحانات تاکید دارند. در نتیجه ، از بینش ، مهارت و تفکر انتقادی به ویژه آن چه  به طور منظم در فرایند گفت و گوهای مرتبط با کودکان، نوجوانان و جوانان اهمیت دارد، غفلت شده است .

برای برون رفت از شرایط پیچیده و بالقوه ناگوار فعلی؛ بستر سازی برای گفت و گوهای توانمند ساز عمومی و بین نسلی، اهمیت دارد.

مهارت های ضروری برای بستر سازی این مهارت عبارتند از آشنایی با قواعد منطقی و دوری از مغالطه، تسلط به موضوع و تکنیک های گفت و گو، نظم دقیق در مبادی، آشنایی با دیدگاه های نظری عمده، توانایی استفاده از داده ها و یافته ها به شکلی انتقادی، استفاده از داده های آماری و گزارشات کارشناسی و همچنین مقاله های علمی، شنیدن دقیق سخن طرف مقابل، زمانبندی عادلانه گفت و گو  و در نهایت داوری بیطرفانه به واسطه دانش و توانایی که این همه در مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران که فرصتی برای یادگیری است؛ تمرین  و تجربه می شود. چنانچه این قواعد رعایت نشود، جلسه مناظره می تواند به جدلی زبانی تبدیل شود که نتایج آن به جز تخریب دو طرف چیزی در بر نخواهد داشت.

در مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران، یک دانشجوی ماهر تمام داشته های علمی و عملی و گوهر ذاتی خود را به کار می‌بندد و تا آخرین مرحله، لیاقت و استعدادش را به کار می گیرد و کوشش و تلاش می‌کند تا گفتارش شیرین و دلایلش مورد پسند و سزاوار تصدیق و تحسین باشد.

اگر دانشجویان با دقت کافی و شیوه ی منظم، شرایط و قواعد مناظره را بخوانند و در عمل پیاده کنند، در نتیجه ی ممارست، صوت و آهنگ کلامشان نیز به تدریج موزون می شود و قوة ناطقه، سرعت انتقال و حاضر جوابی و همچنین نیروی تجزیه و تحلیل شان بی‌آنکه خود متوجه باشند رو به کمال ‌می رود و اعتماد و احترام جمع را به خود جلب می‌کنند.

مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران را می توان به نوعی هوش آزمایی و نبرد افکار تعریف کرد. در این نبرد، پیروزی نصیب گروهی است که به شکل مؤثری با دیدگاهی عمیق در مسائل کنکاش کنند  و در اندیشه و گفتار مهارت و شایستگی خاصی از خود نشان دهد و گوی سبقت را از گروه مقابل بر بایند.

مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران که توسط سازمان دانشجویان کشور طراحی و همه ساله در سطح دانشگاهی، استانی، منطقه ای و کشوری برگزار می شود. هدف نهایی در این مسابقات علاوه بر افزایش توانایی های علمی و عملی تک تک شرکت کنندگان؛ ایجاد همگرایی، همدلی و هم افزایی و در نتیجه افزایش سرمایه اجتماعی موجود در میان جامعه دانشگاهیان است.

مسابقات ملی مناظره دانشجویی درصدد بازآفرینی مهارت هایی است که در ذات بشر نهفته است و به دلیل کم توجهی و شرایط پیچیده زندگی امروزی، فراموش شده و یا در پس ذهن و دل جای گرفته است.

اولین مهارت گفت و گو آن است که در گفت و گو به جای ” استاد سخنران همه چیز دان” خودمان را به جای “دانش آموز مشتاق یادگیری” بگذاریم.

ما باید بپذیریم که ممکن است در مورد موضوعی که ما فکر می کنیم به آن مسلط هستیم، دیگری حرف تازه ای بزند که برای خود ما هم جالب و شنیدنی باشد.

شرط خوب گوش دادن این است که ذهنمان را ساکت کنیم، قضاوت نکنیم و حضور ذهن و توجه کافی به گوینده داشته باشیم.

بوسیله گفت و گو می توان عکس العمل های ناخودآگاه، اتوماتیک و زنجیروار را که در اثر الگوهای ذهنی به وجود آمده اند، شکست.این کار در آرامی و شتاب نداشتن و دقت و توجه کافی امکان پذیر است. در چنین صورتی می توان به روند تحول امیدوار بود و هوای تازه استشمام کرد….