امیرمسعود اسدی دانشجوی  ترم پنج رشته رادیولوژی دانشکده علوم پزشکی بهبهان با همکاری یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه، یک اختراع موفق به ثبت جهانی رسانده‌اند. این اختراع که در حوزه تصویربرداری کودکان و نوزادان یک دستاورد به حساب می‌آید، در دفتر ثبت اختراعات سازمان مالکیت فکری و معنوی، توانست ثبت جهانی شود. به همین مناسبت با این دانشجوی مخترع به گفتگو پرداخته‌ایم که می‌خوانید:

در وهله اول خودتان را معرفی کرده و از سوابق تحصیلی و علمی خود برایمان‌ بگویید.

امیرمسعود اسدی هستم  دانشجوی ترم پنج رشته رادیولوژی،  محل زندگی من شهر تهران است و مدت ۲ سال است که در دانشکده علوم پزشکی بهبهان مشغول به تحصیل هستم. ثبت اختراع، تألیف و چاپ کتاب، چاپ مقاله، ارائه مقالات در کنگره‌های مختلف علوم پزشکی، تصویب و ثبت چندین پروپوزال پژوهشی در حوزه رادیولوژی، پزشکی هسته‌ای و همچنین حوزه‌های میان رشته‌ای از جمله فعالیت‌های پژوهشی من در این مدت بوده است. 

- درخصوص این اختراع کمی برایمان توضیح دهید. هدف از تحقق این اختراع چه بود؟

سالانه بخش قابل توجهی از مراجعه کنندگان به بخش‌های تصویربرداری پزشکی خصوصا رادیوگرافی را گروه سنی Pediatric (نوزادان و کودکان) تشکیل می‌دهند. در علم رادیولوژی موضوع حفاظت و بهداشت پرتویی موضوع بسیار مهمی است، علی الخصوص در نوزدان و کودکان که شاخص امید به زندگی در آن ها بالاست. یکی از بزرگترین چالش‌ها در حوزه رادیولوژی، تصویربرداری از این گروه سنی است . نیاز به حضور والدین یا همراهان بیمار در اتاق پرتودهی و به تبع آن بالا رفتن دوز دریافتی جامعه - ایجاد آرتیفکت‌های حرکتی حین تصویربرداری - عدم پوزیشن گیری مناسب کودک و نوزاد و اغلب نیاز به تکرار عمل پرتودهی(اکسپوز) - زمان بر بودن - تهیه گرافی با ارزش تشخیصی پایین- افزایش استهلاک دستگاه‌های تصویربرداری و... تنها بخشی از این مشکلات هستند. هدف از این اختراع ایجاد یک ساز و کار و ساختار مناسب، برای برطرف کردن تمام این مشکلات و تسهیل امر رادیوگرافی کودک و نوزاد است.  حوزه این اختراع نیز رادیولوژی و تجهیزات پزشکی است.

- چطور شد که به فکر این اختراع افتادید و چه عاملی باعث شد در مسیر ثبت این اختراع تلاش کنید؟

 تقریبا اوایل حضورم در دوره‌های کارآموزی در عرصه رادیوگرافی بود و همیشه مشاهده می‌کردم که به چه اندازه روند رادیوگرافی از گروه سنی pediatric زمان بر و پر چالش است. از طرفی در اکثر موارد برای مهار بیمار نیاز بود که همراه، در اتاق پرتودهی و در معرض اشعه یونیزان قرار گیرد و خب این مسئله ایده‌ای به ذهن من آورد که یک سیستم با ساز و کار مناسب طراحی شود تا این مشکلات حل شوند. این مسئله بسیار مهم بود زیرا اشعه یونیزان تهدید کننده سلامت انسان است. اختراعات مختلف خصوصا در حوزه علوم پزشکی دارای سطوح عملکردی و پیچیدگی متفاوتی است. در حوزه علم رادیولوژی در سطح کشور ما، اختراعات بسیار کمی در مقایسه با دیگر حوزه‌ها وجود دارد و شاید یکی از دلایل آن پیچیدگی عملکردی تجهیزات این حوزه است.با این وجود من مصمم بودم که این ایده را به سرانجام برسانم چراکه مساله تصویر برداری از گروه سنی pediatric برای سلامت پرتویی جامعه بسیار حیاتی است.

زمانی شما می‌توانید یک اختراع را به ثبت برسانید که مانند آن در هیچ جای دنیا وجود نداشته باشد و از این لحاظ اختراعات ثبت شده جهانی محسوب می‌شوند. پس از ثبت اختراع این امکان برای مخترع وجود دارد که با اخذ گواهی بین المللی PCT اختراع خود را در دیگر نقاط دنیا نیز به ثبت برساند و از انحصار تجاری سازی آن بهره ببرد. جدای از امتیازات ویژه دانشگاهی که به یک مخترع اختصاص داده می‌شود، حق تشکیل هسته‌های فناور، شرکت دانش بنیان، عضویت در بنیاد ملی نخبگان و... از دیگر مزیت هایی است که یک مخترع می‌تواند از آنها بهره مند شود.

- ایده اولیه تا ایده نهایی این اختراع چند مدت به طول انجامید و در مسیر این اختراع چه افرادی یاریگر شما بودند و از شما حمایت کردند؟ 

 ایده اولیه تا ایده نهایی این اختراع در مدت ۹ ماه تکامل یافت و به دلیل پیچیدگی خاص این اختراع نیاز بود که از یک فرد متخصص در رشته خودم کمک بگیرم و این شد که استاد ارجمندم جناب آقای آزادبخت (عضو هیات علمی گروه رادیولوژی دانشکده) در این پروژه حضور پیدا کردند و با حمایت همه جانبه ایشان اعم از علمی و... و همچنین با همفکری دوست هم رشته ای جناب آقای پارسا فغانی اسکندرکلائی توانستیم این ایده را پرورش داده و به طور تیمی به سرانجام برسانیم. در واقع ما در مرحله ثبت اختراع مستقل از دانشکده عمل کردیم اما حقیقتا امیدوارم که در مراحل تجاری سازی و پس از ثبت اختراع، دانشکده علوم پزشکی بهبهان از ما حمایت کند و این یکی از مطالبات مهم من (و البته تمام مخترعین) از مسئولین دانشکده و دیگر مسئولان ذی ربط دانشگاهی کشور است.

کشور ما به لحاظ شاخص تولید علم در جهان در جایگاه پیشرو و قابل توجهی است  اما به لحاظ تولید فن و فن آوری جایگاهی در آن حد ندارد. این قضیه یک مساله را روشن می‌کند و آن اینکه علوم در کشور نباید به کلاس درسِ دانشگاه‌ها یا صرفا تولید مقالات علمی محدود شود. من معتقدم دانشجو و دانشگاه باید مسئله محور عمل کند و از تخصص و علم خود در جهت گره گشایی از مشکلات حوزه مربوطه قدم بردارد؛ آن هم نه صرفا روی کاغذ بلکه در عمل و اجرا و این چیزی است که در کشورهای پیشرفته دنیا به خوبی مشهود و در حال اجرا است... به عقیده من اختراع مصداق روشن فن آوری و تبدیل علم به فن است. اما نکته ای که وجود دارد این است که باید بستر و حمایت فراهم باشد تا این مهم رقم بخورد که لازمه آن رویکرد مسئولان علمی و دانشگاهی کشور است. به تازگی حمایت‌هایی در قالب جشنواره‌های علمی از طرح‌های نخبگانی صورت گرفته اما حقیقت این است که این حمایت‌ها باید بیش از پیش گسترش یابد.

- در مسیر این اختراع با چه چالش‌ها و مشکلاتی همراه بودید؟

طبیعتا چالش‌های فراوانی پیش رو بود. از سختی‌های تحقیق و مطالعه شبانه روزی پیرامون این طرح در مراجع مختلف علمی گرفته تا پیاده کردن، ارائه و طراحی یک ساختار کامل برای حل کامل چالش‌های تصویربرداری نوزادان و کودکان. در واقع ما مصمم بودیم یک بار برای همیشه چالش‌های رادیوگرافی گروه سنی pediatric حل شود و خب این مسئله همت مضاعفی می‌طلبید. به یاد دارم که تنها برای طراحی مکانیسم حرکتی یک قسمت خاص در این اختراع، نزدیک به ۴ ماه مطالعه گسترده انجام دادم. اما انگیزه و امید تنها عاملی بود که پافشاری من و تیم همکارم را در پی داشت.

همانطور که در ابتدا عرض کردم چالش‌های حوزه رادیوگرافی کودکان و نوزادان به طور کامل برطرف می‌شود و همچنین این اختراع علاوه بر مزیت‌های پرکتیکال خاص خود، به شرط تجاری سازی موجب صرفه جویی اقتصادی فراوان برای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و تصویربرداری خواهد شد.

اخیرا کتابی را مطالعه کردم که سرگذشتی از چگونگی تشکیل پژوهشگاه رویان بود. شهید دکتر کاظمی‌آشتیانی (موسس رویان) فردی بودند که در دوران دانشگاهی در همه زمینه‌ها از جمله علمی، فرهنگی، مذهبی و... شخصیتی پویا و دغدغه مند داشتند. حقیقتا شخصیت دانشگاهی ایشان من را شیفته خود کرد و به نوعی انگیزه و الهام بخش بود. دیدگاهی در بین عده‌ای وجود دارد که دانشجو نمی‌تواند یا نباید در خیلی از حوزه‌ها ورود کند و صرفا همان مسیر دانش آموزی را طی کند و در نهایت نیز مدرکی دریافت کند. امیدوارم این دیدگاه در دانشگاه‌ها به طور کامل اصلاح شود.  مادامی که دانشگاه‌های ما رویکرد کاربردی و فن‌آور محور نداشته باشند و علوم در حد کتاب و جزوه و نمره باقی بمانند و از ظرفیت‌های مختلف دانشجو استفاده نشود، پیشرفت چندانی حاصل نخواهد شد. ایده آل من دانشجویی است که در همه زمینه‌ها (علمی، فرهنگی و...) حرفی برای گفتن داشته باشد و خودش را محدود و منحصر به یک فیلد خاص نکند.

- به عنوان یک مخترع چه خواسته‌ای از مسئولین آموزشی و پژوهشی دارید؟ 
در دو سال اخیر بخش زیادی از دانشجویان دانشکده به سمت پژوهش و فعالیت‌های تحقیقاتی روی آورده‌اند و این مساله بسیار امید آفرین است؛ مادامی که در عمل و به صورت محسوس از دانشجویان فعال در این حوزه حمایت شود. این شاید شروع ماجرا باشد و به زودی خواهیم شنید که دانشجویان زیادی در عرصه پژوهش، ثبت اختراع و... موفقیت کسب می‌کنند. خواسته من از مسئولین این است که با حمایت، مشوق و انگیزه بخش باشند ؛ اگر دانشجو انگیزه داشته باشد موتور محرک دانشگاه روشن می‌شود . اخیرا تصمیم داشتم که اقدام به تاسیس یک هسته فناور کنم اما متاسفانه به دلیل عدم وجود مرکز رشد در دانشکده ما این امکان وجود ندارد. 

- در انتها چه صحبتی دارید؟
اول اینکه خوشبختانه کشور ما از نظر شاخص تولید علم در جهان، جایگاه بسیار مناسبی دارد اما این در حالی است که از نظر تبدیل علم به فن و فن آوری، در جایگاهی به آن اندازه، قرار نداریم. 
نکته دوم هم به دانشجویان عزیز دانشکده عرض می‌کنم که نگذارید هیچ چیز شما را از مسیر هدفتان دور نکند. قطعا سختی‌هایی وجود دارد اما مهم امید به ادامه مسیر است.ابتدای کار ثبت اختراع استاد ارجمندم آقای آزادبخت یک  توصیه داشتند که بازگو کردن آن خالی از لطف نیست و آن توصیه در ذهنم باقی ماند و این بود که نه از موفقیت‌ها بسیار خوشحال شو و نه از شکست بسیار ناراحت یا ناامید./ انتهای پیام