به گزارش روابط عمومي مرکز فرهنگي دانشجويي امام، ولايت فقيه و انقلاب اسلامي، دکتر سيدعلي قادري پژوهشگر، محقق و استاد دانشگاه تهران در درس‌گفتار « جوانان، معنویت و اخلاق » در هشتمين اردوي فرهنگي ـ آموزشي طريق جاويد، با بيان اينکه امام خميني(ره) معتقد است اخلاق بر 4 ركن است، گفت: اولين پايه اخلاق، شجاعت، دومين پايه اخلاق، سخاوت، سومين پايه اخلاق عفت و چهارمين پايه اخلاق، عدالت است.

وی بیان کرد: شجاعت است براي اينكه اخلاقي شويم بايد شجاع باشيم. آدم شجاع از پشت به كسي خنجر نمي‌زند چه در ميدان جنگ و چه در جاهاي ديگر. توبه براي انسان شجاع است. آدم شجاع بايد اعتراف به گناه داشته باشد.دومين پايه اخلاق، سخاوت است. انساني كه سخي نيست و نمي‌تواند ببخشد يك پايه اخلاق ندارد. انسان بايد سخاوت را در خود پرورش دهد از كوچكترين كار ممکن تا جايي پيش مي‌رود كه جانش را تقديم يك ملت، آرمان و انديشه مي‌كند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: خداوند ابراهيم خليل را ابوالاديان معرفی می‌کند و پدر اسلام مي‌نامند. ایشان از آزمايشات خيلي بزرگ بيرون آمده و تا قرباني کردن اسماعيل پیش می‌رود. ابراهیم بي‌مهمان غذا نمي‌خورد موقعي كه 4 ملك آمدند كه قوم لوط را عذاب كند گوساله‌اي را بريان كرد اما ملائك نخوردند. حضرت ابراهيم بدون مهمان چه كافر چه با ايمان غذا نمي‌خورد. خداوند به كسي علم و انديشه و قلب باز مي‌دهد كه سخي باشد و خدا به بخيل علم نمي‌دهد. عالم كسي‌ است که جانش با علم تركيب شود و مربوط به آدم سخي است.

وی افزود: سومين پايه اخلاق عفت است. يعني چشم به مال، ميز، امكانات و موقعيت كسي ندوختن است. انسان عفيف چشم‌چراني به مال مردم نمي‌كند. آنها اگر پول هم نداشته باشند از كسي مبلغي نمي‌گيرند. آدم عفيف عزت نفس دارد.

این پژوهشگر با بیان اینکه چهارمين پايه اخلاق، عدالت است، گقت: سنجش عدالت، اميرالمؤمنين(ع) است. بعضي افراد خوب هستند اما در ميدان جنگ و محبت كم مي‌آورند، بعضي در جامعه خوب هستند اما در خانواده مشكل دارند بعضي خوب فكر مي‌كنند اما نمي‌توانند خوب بنويسند. حضرت امير(ع) در اوج هستند و همه اين ويژگي‌ها را دارند. از حضرت امير(ع) خواستند جمله‌اي را بگويند كه نقطه نداشته باشد ايشان خطبه‌اي خواندند كه نقطه نداشت. يكي ديگر از خطبه‌هاي حضرت امير(ع) خطبه بي‌الف است. جرج جرداق نویسنده و شاعر مسیحی لبنانی مي‌گويد علي(ع) جهاني‌است كران در كران، جهان را فرا گرفته و با اشک یتیمی طوفانی می‌شود.

وی ادامه داد: اين گستردگي عدالت مي‌آورد. اگر نان خشك خوردن علي(ع) مطرح است، ايشان خليفه است و طبق فرمايشات حضرت، والي بايد كمتر بخورد و بيشتر بيدار بماند. يكي از تعابير سخاوت این است که فرد بين ولخرجي و اسراف بايد اعتدال داشته باشد. اعتدال در سخاوت بايد انجام شود.

قادری با اشاره به اینکه در شجاعت بي‌عقلي هم داريم و شامل كساني است كه بي‌محابا حرف مي‌زنند، گفت: اين انسان متهور است و ضد شجاعت است و بايد شجاعت تا جايي باشد كه با عقل رابطه داشته باشد. بنابراين عدالت تعديل‌كننده شجاعت، عفت و سخاوت است و عدالت يكي از پايه‌هاي اخلاق نيز است. انسان عادل گناه نمي‌كند پس بخشي از عدالت است.

وی افزود: امام خميني(ره) در قسمت‌هاي مختلف، اين چهار بخش را در كتب مختلف خود بيان نمودند. و در حوزه در سن 25 سالگي درس اخلاق گذاشتند. و در سن 40 سالگي درس اخلاق جامعي گذاشتند و همه از اين درس و بحث‌ها استفاده مي‌كردند. امام خميني(ره) تابستان‌ها در جماران كلاس‌هاي اخلاقي خود را مي‌گذاشتند. يكي از رفتارهاي جالب امام(ره) اين بود كه نماز جماعت را سريع مي‌خواندند و رعايت حال كسي‌كه پير است و حوصله ندارد را مي‌كردند. اين رفتارها اخلاقي است كه در فقه حضور پيدا مي‌كند.

وی تصریح کرد: يكي از مواردي كه امام(ره) به آن توجه ويژه‌اي داشت بحث عقل و جهل است كه طبق حديث پيامبر(ص) اثری به عنوان حديث جنود عقل و جهل به‌جای گذاشتند. كه شامل 70 لشكر عقل و جهل است كه امام(ره) در 35 بحث آن را شرح داده است كه يك حديث سمبليك و اخلاقي است. و پايه‌هاي ديگر اخلاقي را در آن مي‌توان چشيد.

این استاد دانشگاه گفت: امام(ره) خيلي خجالتي و باحیا بودند و به كسي كارهاي خود را نمی‌سپردند و خودشان كارهایشان را انجام مي‌دادند. و اعتقاد داشتند دستور به كسي نباید داد. امام(ره) در طول عمرشان يك‌بار به همسرشان دستور ندادند. يكي از نكات جالبي كه امام(ره) با همسرشان داشتند اين بود كه امام(ره) در همه امورات با همسرشان هم‌عقيده نبودند. اما با هم هم‌‌جهت بودند. امام 11 اسفند 57 به قم تشريف بردند و در آن سخنراني به اين مطلب اشاره داشتند كه من شماها(خانم‌ها) را به رهبري قبول دارم از دامن زن مرد به معراج مي‌رود.

وی اضافه کرد: امام(ره) اعتقاد داشتند كثرت را بايد قبول داشته باشي، تا به وحدت برسي. ايشان در پاريس به جهان مسیحیت پیام دادند كه: «من از ملت مسیح می‌خواهم برای ملت ما دعا كنند، باشد که از دعای خیر شما شر استبداد و ظلم از ملت ایران کنده شود» شايد زماني‌كه يك روحاني از مسيحيت طلب دعاي خير مي‌كند و آنها را به رسمیت می‌شناسد خیلی عجیب است. وی ادامه داد: امام(ره) می‌فرماید: فرق طبیب جسمی و روحی در این است که طبیب جسمی نسخه می‌نویسد، باید عمل کنی ولی طبیب روحی نسخه‌اش شفاست و اندیشه و رفتاری که می‌کند شفاست. وقتی فرد را به رسمیت می‌شناسی و از مسیحیت طلب دعا می‌کنی خیلی مهم است.

قادری با بیان اینکه یکی از خصوصیات امام(ره) این است که ایشان سیاسی نیستند، گفت: به گفته همسر امام، سه درصد امام(ره) سیاسی است بقیه ایشان را کسی نمی‌داند. حرف‌های امام(ره) همیشه نو بود مخصوصاً 116 روزی که در پاریس بودند حرف‌های نویی با دنیا زدند که دنیا را ارتقا داد. و دنیا را آماده کرد. امام(ره) در پاریس دنیا را متحول کرد و یک مفهومی در جهان به نام مصالح بشری شکل گرفت.

وی اشاره کرد: امام(ره) اعتقاد داشت که دینی که در آن جنگ نیست دین نیست و از گاندی دفاع کرد چون گاندی آغازگر بود و حرف‌های نویی در دنیا زد که رفتار جامعه بشری را تحت تأثیر قرار داد و فهم منافع ملی را به مصالح بشری ارتقا داد. و در زمان امام(ره) به اوج رسید. امام(ره) آزادی‌خواه بود و به معنای واقعی سیاسی نبود.

وی با بیان اینکه امام(ره) در خانه ای ساده زندگی می کردند، گفت: وضعیت ظاهری ایشان در بیرون و منزل متفاوت بود. وقتی بیرون می‌رفتند خودشان را سه بار در آیینه می‌دیدند اما اگر در خانه می‌رفتی همان‌طور بودند که خیلی بی‌‌تکلف بودند و بی‌تکلفی یکی از مباحث اخلاقی ایشان است. بی‌تکلفی باید ویژگی مسئولین باشد. مردم در جوار امیرالمؤمنین(ع) راحت و بی‌تکلف می‌توانستند حرف بزنند. خطابه‌های باتکلف انسان را از دین بی‌‌زار می‌کند. باید با مردم راحت‌باشی تا با ما راحت باشند.

قادری با تأکید بر اینکه امام(ره) از شرک معرفتی گذر کرد و به توحید معرفتی رسید، گفت: اگر اعتقادات دینی شما با اعتقادات علمی در تناقض قرار گیرد شما دچار شرک معرفتی شده‌اید. یعنی در بحث تکامل شکل می‌گیرد(ادامه نسل از آدم و حوا در بحث اعتقادی و ادامه نسل از سایر موجودات در بحث علمی). علم با اعتقادات نباید در تناقض باشد و باید به وحدت برسد. در گفته‌های علمی و فقهی امام تناقضی وجود ندارد. و ایشان به وحدت رسیده‌اند.